Kosze wiklinowe, meble z wikliny, dodatki i ozdoby – wyroby z polskiej wierzby koszykarskiej z roku na rok zyskują coraz większe uznanie nie tylko w naszym kraju, ale i na całym świecie. Jako wyroby niezwykle różnorodne, lekkie, trwałe i atrakcyjne cenowo, chętnie wykorzystywane są w zarówno w domach, jak i ogrodach, pełniąc funkcje użytkowe i dekoracyjne. Jednak mało kto zastanawia się nad tym, skąd się bierze materiał na wyplatanie tylu pięknych przedmiotów, a jeszcze mniej zdaje sobie sprawę z tego, że tak naprawdę jest to proces, na który składa się kilka etapów. Dowiedźmy się więc czegoś więcej o polskiej wiklinie.

Gdzie rośnie wiklina i jak wygląda?

Wiklina to roślina, będąca naturalnym materiałem wykorzystywanym w plecionkarstwie (wikliniarstwie), pozyskiwanym z kilku gatunków wierzb – są to tak naprawdę młode pędy takich wierzb, jak wierzba amerykańska, wierzba wiciowa, wierzba migdałowa czy wierzba purpurowa. Gałązki z nich pochodzące są wyjątkowo elastyczne, giętkie, proste, zaś po odpowiedniej obróbce nadają się do wyplatania rozmaitych przedmiotów.

Polska należy do grona głównych eksporterów wikliny. W naszym kraju są dwa duże ośrodki wikliniarstwa – to Podkarpacie (szczególnie Rudnik nad Sanem i okolice) oraz Nowy Tomyśl w Wielkopolsce. To tutaj nie tylko ręcznie wyplata się różnego rodzaju wiklinowe przedmioty użytkowe i ozdoby, ale przede wszystkim uprawia się wiklinę, po czym dokonuje jej obróbki. Wiklina rośnie najlepiej na terenach równinnych, podmokłych, gliniasto-piaszczystych lub próchnicznych, o luźnej strukturze. Najczęściej sadzona jest więc w miejscach nadrzecznych, podleśnych lub śródpolnych, a więc wszędzie tam, gdzie jednocześnie dociera słońce i jest ciągle wilgotno.

Jak wygląda uprawa wikliny?

Wiemy już jak rośnie wiklina oraz jak wygląda wiklina. Teraz dowiedźmy się więc, jak wygląda jej uprawa. Wiklina to roślina niezbyt wymagająca, natomiast jej uprawa już wymaga pewnej wiedzy i doświadczenia, gdyż większość prac, które należy przy niej wykonać, odbywa się ręcznie. Najlepszym czasem na uprawę wikliny jest późna wiosna lub wczesna jesień. Rozpoczyna ją odpowiednie przygotowanie terenu, przy czym ważna jest tu przede wszystkim głęboka orka – ziemia musi być spulchniona na głębokość 50-60 centymetrów. Następnie przy pomocy brony wyrównuje się teren i przystępuje do nasadzeń. Należy przy tym pamiętać o zachowaniu właściwych odległości – roślina posadzona zbyt gęsto, nie będzie dawała tak obfitych plonów.

Sadząc wiklinę trzeba zadbać o to, by jej wierzchołek wystawał co najmniej 2 cm ponad powierzchnię ziemi. Kolejną ważną kwestią jest jej nawadnianie – najczęściej sadzi się ją w miejscach, które nawadniane są w sposób naturalny, natomiast gdy wystąpi susza, wówczas trzeba zastosować nawadnianie mechaniczne. Ponadto o plantację wikliny trzeba regularnie dbać, regularnie spulchniając glebę i odchwaszczając teren. Z racji tego, że wiklina w dużej mierze składa się z wody, może zaszkodzić jej zbyt duży mróz oraz grad. Zagrożeniem są też szkodniki oraz sarny.

Wiklinę ścinać można już w pierwszym i drugim roku od zasadzenia, natomiast wówczas zbiór ten nie jest imponujący – najlepiej jest więc poczekać około 4-5 lat. Cięcia wykonuje się od późnej jesieni do wczesnej wiosny, kiedy to na gałązkach niema liści i są one całkowicie zdrętwiałe. Używa się do tego noża zwanego „sierpakiem” lub specjalnej kosy.

Przygotowanie gałązek do wyplatania

By móc wyplatać z wikliny, konieczna jest ich odpowiednia obróbka, tzw. korowanie. Możliwe jest ono z wykorzystaniem czterech odmiennych metod:

• moczarkowanie – moczenie wikliny w wodzie (w warunkach zewnętrznych) przez okres kilku tygodni, po czym jej korowanie w momencie, gdy na pędach pojawią się listki; tym sposobem najlepiej uzyskać wiklinę białą, którą należy chronić przed słońcem i deszczem;
• pędzenie – przypomina moczarkowanie, z tym że odbywa się w zamkniętym, ogrzewanym do 25 stopni Celsjusza pomieszczeniu; ze względu na wysokie koszty coraz rzadziej wykorzystywana metoda;
• gotowanie (warzenie) – wiklinę gotuje się w specjalnych wannach, a następnie moczy w zimnej wodzie – taki proces sprawia, że pędy łatwo się koruje;
• parzenie – wiklina parowana jest parą wodną w specjalnych kotłach, po czym można ją swobodnie korować.

Następnie należy wysuszyć wiklinę, choć dla wikliniarzy na co dzień zajmujących się wyplataniem, najlepsza jest wiklina nieco wilgotna, gdyż zachowuje swoją plastyczność i łatwo tworzy się z niej poszczególne formy.

Gdzie kupić wiklinę?

Wiklina – gdzie kupić to pytanie, które zadają sobie osoby, które chciałyby spróbować swoich sił w plecionkarstwie. Warto najpierw poszukać w okolicy – być może jakiś gospodarz prowadzi sprzedaż tego materiału. Jeśli nie, z łatwością kupimy wiklinę przez Internet. Należy zaznaczyć natomiast, że tworzenie wiklinowych przedmiotów jest niezwykle trudne i wymaga wielu godzin praktyki. Jeśli więc marzymy o wiklinowym koszu, kufrze czy jeszcze innym przedmiocie do dekoracji swojego domu, to zdecydowanie łatwiej będzie skorzystać z dostępnej, gotowej oferty wyrobów wiklinowych – w naszym sklepie internetowym Wiklinowe Cuda posiadamy ich spory asortyment – i cieszyć się ich pięknem oraz unikatowością.